|
WSTĘP
Najpierw sprawdź, czy bezpiecznie możesz
udzielić pomocy. Ostrożnie zbadaj ofiarę. Sprawdź, czy jest przytomna,
oraz skontroluj podstawowe funkcje życiowe, takie jak tętno i oddech.
Delikatnie odchyl jej głowę do tyłu, często ten ruch przywraca normalny
oddech. Jeśli ranny nie oddycha, zastosuj sztuczne oddychanie. Jeśli
jest krwotok, staraj się go zatamować. Jeśli przestało pracować serce i
poszkodowany nie oddycha, trzeba podjąć czynności reanimacyjne i wezwać
pogotowie. Gdy ofiara ma poważne obrażenia szyi lub pleców, nie wolno
jej ruszać – chyba, że ratujemy ją przed pożarem, wybuchem itp. U ofiar
wypadków samochodowych zawsze musisz podejrzewać uszkodzenie kręgosłupa.
Każdorazowo,
gdy istnieje zagrożenie zdrowia i życia rannego, po wykonaniu czynności
ratujących należy skorzystać z pomocy lekarskiej.
WZYWANIE POMOCY
Pamiętaj,
aby jak najszybciej wezwać pomoc. Jeżeli jest co najmniej dwóch
ratujących, jeden z nich udaje się po pomoc zaraz po stwierdzeniu, że
poszkodowany nie oddycha. Gdy na miejscu wypadku jest tylko jeden
ratujący, a poszkodowany jest osobą dorosłą, która nie oddycha
prawdopodobnie w wyniku choroby serca, należy natychmiast wezwać pomoc. W
przypadku prawdopodobieństwa utraty przytomności w wyniku braku
oddechu, np. spowodowanego urazem, tonięciem, zadławieniem, zatruciem,
oraz gdy poszkodowanym jest niemowlę lub dziecko, ratujący powinien
przez blisko 1 minutę wykonywać zabiegi przywracające podstawowe
czynności życiowe (oddech, praca serca).
Informacja o wypadku powinien zawierać następujące dane (dotyczy wszystkich numerów ratunkowych):
- CO? – rodzaj wypadku (np. zderzenie samochodów, upadek z drabiny, utonięcie, itp.),
- GDZIE?– miejsce wypadku,
- ILE? – liczba poszkodowanych,
- JAK? – stan poszkodowanych,
- CO ROBISZ? – informacje o udzielonej dotychczas pomocy,
- KIM JESTEŚ? – dane personalne osoby wzywającej
pomoc (numer telefonu, z którego dzwonisz). Gdy istnieje dodatkowe
niebezpieczeństwo (np. cysterna) – poinformuj o tym. Nigdy pierwszy nie
odkładaj słuchawki!!!
ZRANIENIE
Każdą
ranę pozostawiamy w stanie, w jakim ją zastaliśmy, przykrywając jedynie,
możliwie szybko, jałowym materiałem opatrunkowym. W czasie opatrywania
ranny powinien leżeć lub przynajmniej siedzieć. Nie należy usuwać ciał
obcych tkwiących w ranie, gdyż zapobiegają krwawieniu.
ZŁAMANIA
Pierwsza
pomoc polega na unieruchomieniu dwóch stawów sąsiadujących ze złamaną
kością lub dwóch sąsiednich kości, jeżeli uszkodzony jest staw. Jeśli
kość przebiła skórę i rana obficie krwawi, zatamuj krwawienie, ale nie
próbuj nastawiać kości ani oczyszczać rany. Załóż jałowy opatrunek i
natychmiast wezwij pogotowie. Nie przesuwaj ofiary, jeśli ma uszkodzony
kręgosłup, szyję lub miednicę.
KRWOTOK Z NOSA
Każ
pacjentowi usiąść z głową pochyloną do przodu i siedzieć spokojnie
przez dłuższy czas. Połóż mu na nasadzie nosa i karku zimny, mokry
ręcznik lub lód. Jeśli krwawienie nie ustaje, włóż w obie dziurki od
nosa tampony z gazy.
OMDLENIE
Ułóż taką osobę
na plecach. Upewnij się, że oddycha. Najpierw unieś jej nogi. Rozepnij
jej ubranie, otwórz okno lub wynieś ją do chłodnego miejsca. Jeśli
omdlenie trwa dłużej niż minutę lub dwie, przykryj poszkodowanego i
wezwij karetkę pogotowia.
OPARZENIE
Drobniejsze
oparzenia jak najszybciej ozięb zimną wodą lub przyłóż kostki lodu i
trzymaj, dopóki ból nie ustąpi. Nie stosuj żadnych maści ani tłuszczów.
Pęcherze na skórze przykryj sterylnym opatrunkiem. Nie przebijaj ich ani
nie wyciskaj.
ZATRUCIA
Jeśli kogoś bardzo
boli brzuch, ma biegunkę, wymioty lub zawroty głowy albo gorączkę,
wezwij natychmiast lekarza. Poinformuj, czym najprawdopodobniej ofiara
się zatruła – nim przyjedzie, powie Ci, co robić. Nie wywołuj wymiotów,
jeśli ofiara połknęła substancję żrącą, a także jeśli śpi lub ma
drgawki. Jeśli jest to zatrucie pokarmowe, postaraj się dostarczyć
lekarzowi próbkę „podejrzanej” potrawy, jej analiza może przyśpieszyć
leczenie. Przy zatruciu czadem wynosimy poszkodowanego z zagazowanego
pomieszczenia uważając na własne bezpieczeństwo.
CIAŁA OBCE
Ciała
obce mogą być usuwane z rany tylko przez lekarza i ta czynność nie
wchodzi w zakres pierwszej pomocy. Niewprawne próby usuwania grożą
pozostawieniem w ranie fragmentów ciała obcego, a także stanowią
niebezpieczeństwo wprowadzenia dodatkowego zakażenia. Większe ciała obce
o gładkich brzegach często tamponują ranę i zapobiegają tym samym
powstaniu dużego krwawienia.
UDŁAWIENIA
Zastosuj
manewr Heimlicha: stojąc z tyłu, obejmujemy poszkodowanego na wysokości
brzucha, kładziemy nasadę złączonych dłoni między pępkiem a dolnymi
żebrami. Ściskając do siebie, lekko w górę, wypychamy powietrze z dolnej
części płuc poszkodowanego. Wykonuje się 5 serii po 5 razy.
PORAŻENIE PRĄDEM
Pamiętaj,
aby ratując porażonego samemu nie zostać porażonym. Odetnij dopływ
prądu najszybciej jak to możliwe. Zadzwoń po pogotowie i straż pożarną.
Nie dotykaj porażonego, dopóki dopływ prądu nie zostanie odcięty.
Dopiero wtedy sprawdź, czy oddycha i czy ma tętno. Jeśli to konieczne,
zastosuj sztuczne oddychanie lub masaż serca. Upewnij się, czy nie ma
złamań, oparzeń lub obrażeń wewnętrznych.
PADACZKA
Choremu
grozi niebezpieczeństwo zachłyśnięcia oraz uraz głowy, który może
doznać, padając na ziemię lub w wyniku nieskoordynowanych ruchów w
czasie napadu. Klękamy od strony głowy chorego, a rękoma i udami
przytrzymujemy jego głowę, aby zapobiec jej urazom. W jeden kącik ust
możemy włożyć chusteczkę, zapobiegając przygryzaniu sobie przez chorego
języka i warg. Nie wolno w czasie ataku chorego unieruchamiać siłą.
URAZY GŁOWY
Przy
uderzeniu w głowę istnieje niebezpieczeństwo urazu mózgowego i
późniejszych poważnych komplikacji. Jeśli głowa krwawi, załóż opatrunek,
zabandażuj i każ rannemu leżeć, dopóki nie przyjedzie lekarz.
ATAK SERCA
Najczęstsze
objawy ataku serca to ból w klatce piersiowej i okolicach, czasem
promieniujący do szyi i ramion. Ofiara może się pocić i tracić
przytomność. Wezwij pogotowie. Jeśli chory ma kłopoty z oddychaniem,
pomóż mu przybrać wygodną pozycję. Rozepnij obcisłe ubranie. Zachowaj
spokój i spróbuj go uspokoić. W przypadku utraty przytomności sprawdź
oddech i tętno, gdy trzeba, podejmij czynności reanimacyjne.
REANIMACJA KRĄŻENIOWO-ODDECHOWA
Podczas
reanimacji dorosłego chory leży na plecach, na twardym podłożu ( w
przypadku kobiet w zaawansowanej ciąży podkładamy klin pod prawy bok –
aby nie utrudniać dopływu krwi do płodu). Zaczynamy od odgięcia głowy do
tyłu i dwukrotnego wdmuchnięcia powietrza do płuc. Na wybranym miejscu
ucisku kładzie się dłoń, przy czym palce powinny być odgięte ku górze,
by nie dotykać klatki piersiowej. Druga dłoń kładziemy na grzbiet dolnej
ręki. Ramiona muszą znajdować się w pozycji prostopadłej do klatki
piersiowej. Przy wyprostowanych łokciach, na zasadzie dźwigni, naciskamy
na mostek, wciskając go na odpowiednią głębokość w kierunku kręgosłupa z
częstotliwością około 100 razy na minutę. W przypadku dziecka masaż
serca wykonujemy jedną ręką, a u niemowlaka – dwoma palcami.
|
